Έφυγε ο "ιπτάμενος Ολλανδός" που άλλαξε το ποδόσφαιρο

Ο άνθρωπος που λατρεύτηκε όσο κανείς στο Άμστερνταμ και τη Βαρκελώνη, που ταυτίστηκε με το ελκυστικό total football, που σημάδεψε μια ολόκληρη ποδοσφαιρική γενιά, δε ζει πια ανάμεσά μας...
«Με θλίψη ανακοινώνουμε πως ο Γιόχαν Κρόιφ (68) έφυγε από τη ζωή έχοντας στο πλευρό του την οικογένειά του, μετά από μια σκληρή μάχη με τον καρκίνο, στη Βαρκελώνη στις 24 Μαρτίου. Σας παρακαλούμε να σεβαστείτε την οικογένειά του σε αυτές τις δύσκολες ώρες». Με αυτή τη λιτή ανακοίνωση, η οικογένεια του Γιόχαν Κρόιφ έκανε γνωστή την άσχημη είδηση του θανάτου του μεγάλου Ολλανδού.
Γεννημένος στο Άμστερνταμ, ο Κρόιφ έκανε σπουδαία καριέρα στον Άγιαξ (1964-1973) και την Μπαρτσελόνα (1973-1978). Ο Ολλανδός «Νουρέγιεφ» της μπάλας, όπως τον αποκάλεσε ο κόσμος των γηπέδων ήταν μια ιδιοφυΐα του αθλήματος.
Η ισχυρή προσωπικότητά του αποτυπώθηκε στην ιστορία του παγκοσμίου ποδοσφαίρου ως ο άνθρωπος που άλλαξε το ποδόσφαιρο. Υπήρξε ο κύριος εκφραστής του γνωστού «Total football» ή αλλιώς του «ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου» που επινοήθηκε στην Ολλανδία και το οποίο ανέτρεπε τα στερεότυπα της εποχής. 
Ένα «ρευστό» στυλ παιχνιδιού, που επικεντρώθηκε στην κατοχή της μπάλας και την ταχύτητα, και με τη συμμετοχή όλων των μελών της ομάδας ταυτόχρονα σε άμυνα και επίθεση. 
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ενώ όλοι οι άλλοι διάλεγαν νούμερο φανέλας ανάλογα με τη θέση που αγωνίζονταν (άμυνα, κέντρο, επίθεση), ο  Κρόιφ «ακύρωσε» τις προπονητικές συνήθειες φορώντας επάνω του τον αριθμό «14», χωρίς κανένας «κανόνας» να μπορεί να εξηγήσει την επιλογή του. 
Επίσης δεν ήταν τυχαίο πως τη δεκαετία του 1970, βοήθησε τον Άγιαξ να κατακτήσει τρία Ευρωπαϊκά τρόπαια στη σειρά 1971-73, και αναδείχτηκε κορυφαίος ποδοσφαιριστής στην Ευρώπη το 1971, 1973 και 1974.
Αγωνίστηκε 48 φορές με την εθνική Ολλανδίας πετυχαίνοντας 33 γκολ, αλλά δεν κατέκτησε κάποιον τίτλο μαζί της, παρότι έφτασε ως τον τελικό του Μουντιάλ του 1974 και τα ημιτελικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1976. Πάντως βραβεύτηκε τρεις φορές με τη Χρυσή Μπάλα (1971, 1973, 1974), προτού ακολουθήσει μια αξιόλογη καριέρα προπονητή. 
Εργάστηκε στις δύο μεγάλες του αγάπες, τον Άγιαξ (1985-1988) και την Μπαρτσελόνα (1988-1996). Δύο πρωταθλήματα και το Κυπελλούχων με τον «Αίαντα», καθώς επίσης τέσσερα πρωταθλήματα, το πρωταθλητριών του 1992 και το Κυπελλούχων του 1994 με την «Μπάρτσα» ήταν η απόδειξη πως ένας σπουδαίος ποδοσφαιριστής μπορεί-τελικά-να πετύχει και σαν προπονητής. Από το 2009 μέχρι το 2013 εργαζόταν τιμής ένεκεν ως προπονητής της μη αναγνωρισμένης από την UEFA εθνικής Καταλονίας.
Παράλληλα, ο Κρόιφ είχε μια σπάνια ικανότητα να εμπνέεται και να φιλοσοφεί γύρω από το ποδόσφαιρο, κυρίως όταν έγινε προπονητής, αλλά και από την εποχή που αγωνιζόταν. 
Εκατοντάδες ατάκες του έμειναν στην Ιστορία και ίσως η παρακάτω «14άδα» (σ.σ. συμβολικά με τον αριθμό της φανέλας του) να κάνει ακόμη πιο κατανοητή τη διαφορετικότητά του… 

#1. «Τεχνική δεν είναι να κάνεις 1.000 γκελ με τη μπάλα. Ο καθένας θα μπορούσε να το πετύχει με προπόνηση. Και τότε θα μπορούσε να δουλέψει σε ένα τσίρκο».

#2. «Επέλεξε τον καλύτερο ποδοσφαιριστή για κάθε θέση μιας 11άδας και τότε δεν θα έχεις την καλύτερη 11άδα, αλλά τα 11 πιο δυνατά ‘εγώ’».

#3. «Δεν θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου ως θρήσκο. Στην Ισπανία και οι 22 ποδοσφαιριστές κάνουν τον σταυρό τους πριν βγουν στο γήπεδο. Αν αυτό τους βοηθούσε, τότε όλα τα ματς θα έπρεπε να λήγουν ισόπαλα. Κοινώς δεν υπάρχει Θεός στο ποδόσφαιρο».

#4. «Ποιος λέει ότι πάντα πρέπει να κερδίζει η πιο πλούσια ομάδα; Εγώ δεν είδα ποτέ μια τσάντα με λεφτά να σκοράρει».

#5. «Στατιστικά σε κάθε αγώνα οι ποδοσφαιριστές έχουν τη μπάλα στα πόδια τους για περίπου 3 λεπτά ο καθένας. Άρα πιο σημαντικό είναι τι θα κάνεις τα υπόλοιπα 87 λεπτά χωρίς τη μπάλα».

#6. «Θεωρητικά το να παίζεις ποδόσφαιρο είναι πολύ απλό, αλλά το να παίζεις απλά είναι το πιο δύσκολο».

#7. «Βρίσκω φρικτό να απορρίπτονται ποδοσφαιριστές λόγω στατιστικών μετρήσεων από κομπιούτερ. Ίσως κι εμένα ο Αγιαξ βασιζόμενος σε εργομετρικές μελέτες να έπρεπε να με απορρίψει. Όμως, η ποιότητα της τεχνικής μου και το όραμα δεν μπορούσαν να ανιχνευθούν από υπολογιστές».

#8. «Το ποδόσφαιρο παίζεται αρχικά με τα πόδια και στη συνέχεια με το μυαλό. Όταν η ηλικία δεν σου επιτρέπει να κάνεις πολλά με τα πόδια, τότε αναλαμβάνει το μυαλό».

#9. «Οι Ιταλοί δεν μπορούν να μας κερδίσουν, αλλά εμείς σίγουρα μπορούμε να χάσουμε από αυτούς».

#10. «Οι Ισπανοί παίκτες είναι ιδανικοί για να δουλέψεις μαζί τους. Αντίθετα, οι Ολλανδοί, μόλις ανοίξεις το στόμα σου για να πεις κάτι, έχουν ήδη προλάβει να απαντήσουν: Ναι, αλλά…».

#11. «Όταν προηγείσαι 5-0, τότε δεν έχει νόημα να ψάξεις ένα έκτο γκολ. Πολύ πιο θεαματικό για την κερκίδα, είναι να προσπαθήσεις να σημαδέψεις το δοκάρι».

#12. «Ξέρεις αν ένας παίκτης χτυπάει σωστά τη μπάλα, όχι βλέποντάς τον, αλλά ακούγοντας τον ήχο που κάνει το παπούτσι του στην επαφή με τη μπάλα».

#13. «Πάντα πίστευα ότι κάθε παίκτης πρέπει να μπορεί να αγωνίζεται σε όλες τις θέσεις του γηπέδου. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να ακούνε όλοι τις ομιλίες περί τακτικής. Το αριστερό εξτρέμ δεν επιτρέπεται να κοιμάται όταν μιλάω για το δεξί μπακ».

#14. «Είμαι πρώην παίκτης, πρώην προπονητής, πρώην τεχνικός διευθυντής, πρώην επίτιμος πρόεδρος. Μία καλή λίστα που δείχνει ότι όλα φτάνουν στο τέλος»
Ο Γιόχαν Κρόιφ έκανε το ποδόσφαιρο φτωχότερο με τον χαμό του, συγκλονίζοντας ολόκληρο τον αθλητικό πλανήτη. Μεταξύ αυτων και τα δύο "ιερά τέρατα" του ποδοσφαίρου, Πελέ και Μαραντόνα, που θέλησαν να αποχαιρετήσουν τον θρυλικό Ολλανδό με τον δικό τους τρόπο.
Μακάρι να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της τελειότητάς του", έγραψε στον λογαριασμό του στο Twitter ο Πελέ ενώ ο Μαραντόνα έγραψε στον αντίστοιχο δικό του στο Facebook: "Δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ Flaco (σ.σ. αδύνατε)".

Ο Κρόιφ, κύριοι, είναι μεγαλύτερος από το μύθο του...

 Στο πρόσωπο του Κρόιφ το ποδόσφαιρο θρηνεί για τη μεγαλύτερη δυνατή απώλειά του. Κι αυτό διότι για την περίπτωσή του, ο μύθος όσο τεράστιος κι αν είναι, δεν πλησιάζει στο ελάχιστο την πραγματικότητα. 
Γράφει ο Νικόλας Ακτύπης
Ήταν ο Γιόχαν Κρόιφ ο μεγαλύτερος ποδοσφαιριστής στην ιστορία του ποδοσφαίρου; Αν εξαιρέσεις μια μικρή «εναλλακτική» μειοψηφία, που αρνείται να υποκύψει στην πόλωση που δημιουργεί το δίπολο «Πελέ ή Μαραντόνα», οι περισσότεροι θα απαντήσουν όχι. 

Ωστόσο, πιθανότατα οι ίδιοι άνθρωποι αβίαστα θα έφερναν τον Ολλανδό στο μυαλό και από εκεί στο στόμα, αν ανάλογο ερώτημα διατυπωνόταν με μια μικρή διαφοροποίηση, ενδεικτική των διαστάσεων του μύθου του. Ποιος χορευτής ήταν ο μεγαλύτερος ποδοσφαιριστής στην ιστορία; Ποιος ποιητής έστησε αμέτρητες ρίμες στα γήπεδα; Ποιος καλλιτέχνης μετέτρεψε σε παλέτα το χορτάρι; 

Ο Κρόιφ ήταν ένα φαινόμενο ανεξήγητο όπως τα πιο υπέροχα όνειρα. Σαν εκείνα που σε κάνουν να ξυπνάς μ’ ένα χαμόγελο που σου φτιάχνει όλη την υπόλοιπη μέρα, με εικόνες που φωλιάζουν για πάντα στο υποσυνείδητό σου και μένουν εκεί δίχως να χρειαστεί να τις ανακαλέσεις ή να αναλύσεις τη σημασία τους ποτέ. 

Πέρα από αυτήν την υπερφυσική διάστασή του, για την οποία θα μπορούσαν να πουν πιο πολλά εκείνοι οι τυχεροί που έχουν γεμίσει το κεφάλι τους με ζωντανές μνήμες από τις παραστάσεις του και δεν περιορίζονται σε όσες σώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου και επιβίωσαν μέσω You Tube, ο Κρόιφ είχε και μια άλλη. 

Μια πιο γήινη προσέγγιση στο βίο του μαρτυρά το γιατί ίσως το ποδόσφαιρο δεν θα μπορούσε να χάσει πιο σημαντικό άνθρωπο από αυτόν. Αν το σκεφτεί κανείς, ο Κρόιφ είναι εκείνο το στοιχείο που ενώνει μερικές από τις πιο υπέροχες ιστορίες που σμίλεψαν το άθλημα εδώ και μισό αιώνα. 

Ο θρύλος του total football βρήκε στο πρόσωπό του τον ηγέτη μέσα στο γήπεδο που έκανε πράξη τα σχέδια κάποιων άλλων, ώστε αυτά να μην μείνουν στα χαρτιά αλλά να μετατραπούν σε ό,τι πιο ελκυστικό έφερε έξαψη στη φαντασία των εραστών του αθλήματος. 

Υπήρξε το πιο πολύτιμο στολίδι στην απίστευτη συλλογή διαμαντιών του Άγιαξ της δεκαετίας του ’70, της πρώτης –ίσως- ομάδας που οδήγησε το σπορ στη σύγχρονη μορφή του με εκείνα τα τρία σερί Κύπελλα Πρωταθλητριών. 

Με την παρουσία του το 1974 και την απουσία του τέσσερα χρόνια αργότερα από το Παγκόσμιο Κύπελλο, συνετέλεσε στη δημιουργία του μύθου της «βασίλισσας δίχως στέμμα», της εθνικής Ολλανδίας και το αναπάντητο ερώτημα «τι θα γινόταν αν», στην περίπτωση του τελικού κόντρα στην Αργεντινή πριν από κοντά 40 χρόνια. 

Λατρεύτηκε όσο κανένας άλλος σε μια περιοχή που δύσκολα παραδίδει σε «ξένους» τα κλειδιά της. Για τους Καταλανούς δεν υπήρξε απλά σημαία. Έγινε ένας από αυτούς. Έδωσε στην Μπαρσελόνα πρωτάθλημα μετά από 14 άνυδρα χρόνια και -ακόμη σημαντικότερο- μετατράπηκε σε σημείο αναφοράς ενός ολόκληρου λαού. Βαφτίζοντας το γιο του Ζορντι (όπως ο πολιούχος άγιος της περιοχής), σε μια άκρως συμβολική κίνηση, κατέστη ο ίδιος ο απόλυτος προστάτης της Βαρκελώνης και σημείο αναφοράς της αδάμαστης και δημοκρατικής φύσης της. 

Και δεν έμεινε εκεί, αυτός ο υπέρτατος, ο μοναδικός, ο ένας. Όταν έβγαλε τη στολή του ποδοσφαιριστή, έβαλε εκείνη του μάγου που έλυσε τα ξόρκια δεκαετιών και έφερε το πολυπόθητο Κύπελλο Πρωταθλητριών σε εκείνη την Dream Team που είχε χαρακτηριστεί νωρίτερα η πιο λούζερ ομάδα της Ευρώπης… 

Αν πάντως κάποιος θελήσει να σταθεί σε ένα και μόνο σημείο της ζωής του, οφείλει να αναφερθεί στη «Μασία». Το πνευματικό παιδί του Κρόιφ, η δική του «Σαγράδα Φαμίλια», την αιώνια κληρονομιά και παρακαταθήκη του στις επόμενες γενιές. 

Χάρη σε αυτήν, εμείς οι πιο νέοι που δεν προλάβαμε να τον δούμε να παίζει, έχουμε την ευκαιρία να το πράξουμε μέσα από τον Μέσι και τους υπόλοιπους συνεχιστές του. Αυτούς που θα ακολουθήσουν και θα κουβαλούν στο πετσί τους λίγη από τη φιλοσοφία και την αντίληψη της πιο χαρισματικής και εμβληματικής φυσιογνωμίας που γνώρισε το ποδόσφαιρο. Όπως είπε ο Γκουαρντιόλα, ένας από τους δεκάδες τυχερούς που επηρέασε ο… Απόστολος Παύλος της Μπαρσελόνα, «εκείνος έφτιαξε τον καθεδρικό ναό, εμείς απλά πρέπει να τον διατηρήσουμε». 

Αν ενώσει κανείς τις τελείες από τις 25 Απριλίου 1957 όταν ο Ολλανδός έγινε μέλος των Ακαδημιών του Άγιαξ την ημέρα που γινόταν 10 ετών, μέχρι την 24η Μαρτίου 2016, που ο καρκίνος αποφάσισε να δώσει κυριολεκτική διάσταση στη «θεϊκή» του φύση, ένα πρόσωπο θα φανεί. Δεν θα είναι εκείνο του Κρόιφ, αλλά του ποδοσφαίρου στην πλέον υπέροχη μορφή του…