Λίγο πριν συναντήσω τον Άκι Καουρισμάκι στο 53ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης βγαίνει από την αίθουσα συνεντεύξεων ένας Ευρωπαίος δημοσιογράφος αρκετά προβληματισμένος.
Η πιο rock’n’roll συνέντευξη που έχω πάρει, ήταν και μια από τις απολαυστικότερες της ζωής μου..
Σου αρέσει η Θεσσαλονίκη; Θα έμενες στην Ελλάδα αν είχες αυτήν τη δυνατότητα;
Περπατήσαμε στην πόλη και μου αρέσει πολύ η Θεσσαλονίκη. Όταν μετακόμισα από την Φιλανδία είχα στο μυαλό μου δυο επιλογές, Η μία ήταν η Πορτογαλία και η άλλη η Ελλάδα. Τελικά επέλεξα την πρώτη.
Αυτό είναι κακό για εμάς.
Θα έλεγα ότι είστε τυχεροί που δεν ήρθα…
Παρότι μετά την πτώση του Τοίχους του Βερολίνου υπήρχε μια διάχυτη αισιοδοξία για το μέλλον της Ευρώπης –την οποία βέβαια εσύ τότε δεν συμμεριζόσουν- βρισκόμαστε σήμερα σε μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της Ηπείρου.
Τώρα είμαστε χωμένοι στα σκατά. Τίποτα, δεν πήγε λάθος με τον κόσμο. Απλώς υπήρχαν κάποιοι κλέφτες στη μέση. Θα πω αυτό που λένε όλοι πια, ότι το κεφάλαιο σε κάποια φάση ξέφυγε από κάθε έλεγχο. Και κάποιοι το εκμεταλλεύτηκαν και έκλεψαν όσο περισσότερο μπορούσαν. Την ίδια στιγμή το μόνο που ήθελε ο κόσμος είναι να κάνει την δουλειά του και να πληρώνεται γι’αυτήν. Τίποτα περισσότερο.
Δεν είναι πρόβλημα ότι ο περισσότερος κόσμος παραμένει τόσα χρόνια απλός θεατής των εξελίξεων.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν κάναμε μια επανάσταση όταν έπρεπε. Και θα πρέπει να κάνουμε μια επανάσταση αύριο, μεθαύριο, κάθε μέρα. Δεν γνωρίζουμε ποιος βρίσκεται πίσω από αυτό το σύστημα που μας κυβερνά. Μπορεί να είναι ένας υπολογιστής. Αλλά ο υπολογιστής δεν έχει συναισθήματα. Ούτε τα λεφτά έχουν συναισθήματα.
Η Ήπειρος που γέννησε τη δημοκρατία και γνώρισε τον ουμανισμό μέσα από την γαλλική επανάσταση έχει παραδοθεί πλήρως στις βουλές του νεοφιλελευθερισμού. Δεν το βρίσκεις κάπως οξύμωρο αυτό;
Είναι πολύ περίεργο. Πάντα πίστευα και έλεγα: «Αυτό δεν θα τελειώσει καλά». Από τα 17 μου το λέω αυτό. Γιατί στα υψηλά πατώματα των μεγάλων εταιριών, όπου κανονικά θα έπρεπε να φωλιάζει η βαρεμάρα δεν κατοικεί ανθρώπινη ψυχή. Δεν είναι κανένας εκεί, παρά μόνο ένας υπολογιστής. Πάνω από τον υπολογιστή βέβαια υπάρχει άλλος ένας όροφος όπου βρίσκεται το Κεφάλαιο. Αυτό δεν έχει συναισθήματα, δεν δείχνει οίκτο, χέστηκε για τον άνθρωπο. Και εγώ χέστηκα γι’ αυτό. Γιατί δεν μπορείς να πυροβολήσεις έναν εχθρό που δεν υπάρχει, έναν εχθρό που αποτελείτε μόνο από νούμερα.
Αυτός είναι ο λόγος που κινηματογραφείς ανθρώπους του περιθωρίου, κόσμο που έχει συναισθήματα και καρδιά;
Αυτοί είναι οι άνθρωποι που βλέπω μπροστά μου.
Υπάρχει χώρος για τους μποέμ στη σύγχρονη πραγματικότητα;
Ουδέποτε υπήρξε χώρος για τους μποέμ. Πρέπει να βρίσκονται εκτός συστήματος αλλιώς δεν είναι μποέμ.
Θεωρείς τον εαυτό σου μποέμ;
Όχι… Είμαι επιχειρηματίας.
Και τότε τι πουλάς; Όνειρα;
Πουλάω την αγάπη μου…
Οι άνθρωποι που κινηματογραφείς βρίσκονται στην σκιά της κοινωνίας. Δεν έχει καμία διάθεση να χαρτογραφήσεις στην οθόνη το νέο προλεταριάτο που δουλεύει με κουστούμια στα γραφεία των πολυεθνικών; Δεν σου αρέσουν αυτοί;
Και φυσικά μου αρέσουν. Όλοι μου αρέσουν. Έχω εμμονή με το να αγαπάω όλους τους ανθρώπους. Αλλά δεν θέλω να κάνω ταινίες από αυτούς, θέλω να κάνω ταινίες για αυτούς. Βέβαια, η πραγματικότητα είναι ότι κάνω ταινίες για οποιονδήποτε πληρώνει εισιτήριο.
Θεωρώ ότι στην τελευταία σου ταινία «Το Λιμάνι της Χάβρης» ήσουν περισσότερο αισιόδοξος από ότι στις πρώτες ταινίες σου. Ισχύει αυτό;
To «Λιμάνι της Χάβρης» έχει ακριβώς το ίδιο τέλος με το «Σκιές στο Παράδεισο» που γύρισα στο 1985. Είμαι τόσο αισιόδοξος όσο ήμουν και τότε.
Ποιος είναι δηλαδή ο βαθμός αισιοδοξίας του για το σήμερα; Πιστεύεις ότι μπορούμε να βρούμε διέξοδο από αυτό το χάος που ζούμε;
Τώρα που εκλέχτηκε ο Ομπάμα είμαι αισιόδοξος. Πιστεύω ότι οι Η.Π.Α. δεν θα επιτεθούν στο Ιράν την επόμενη εβδομάδα, αλλά σε τρία χρόνια. Άρα είμαι πολύ αισιόδοξος.
Παρότι αγαπάς την Ευρώπη…
Ποιος σου είπε ότι αγαπάω την Ευρώπη; Μισώ την Ευρώπη γιατί πρόδωσε τα όνειρά μου, τα οποία μετατράπηκαν σε ψευδαισθήσεις. Η Ευρώπη είναι σκατά.
Μένεις εδώ όμως…
Δεν μου αρέσει να πετάω. Είμαι κότα και οι κότες δεν πετάνε.
Σου αρέσει πάντως και η αμερικανική κουλτούρα, όπως το rock’n’roll.
Μου αρέσει η Νότιος Αμερική.
Δεν σου αρέσουν δηλαδή οι Η.Π.Α.;
Δεν μπορείς να με ρωτάς αν μου αρέσει μια χώρα η όχι. Εσύ μιλάς για έθνη και χώρες και εγώ σου μιλάω για ανθρώπους. Μου αρέσει η κουλτούρα και ο κόσμος των Η.Π.Α. και την ίδια στιγμή μισώ το F.B.I. και τα Fast Food.
Σε τι θα αναφέρεται η καινούργια σου ταινία;
Δεν υπάρχει καινούργια ταινία γιατί ακόμη δεν έχει γυριστεί.
πηγή:athinorama.gr
«Είναι αρκετά περίεργος» μας λέει. «Μοιάζει με ήρωα από τις ταινίες του. Οι απαντήσεις του δεν ήταν καθόλου επαγγελματικές…». Μιλώντας με τον Καουρισμάκι λίγο αργότερα, ο οποίος ήταν ντοπαρισμένος από το πρωί με αλκοόλ και νικοτίνη, κατάλαβα τι ακριβώς εννοούσε.
Ευτυχώς για εμάς υπάρχουν ακόμη δημιουργοί στο σινεμά που είναι «περίεργοι» και λένε «αντιεπαγγελματικά» πράγματα με ουσία και νόημα.
%20(1).jpg) |
| ...γραφει ο Γιάγκος Αντίοχος |
Σου αρέσει η Θεσσαλονίκη; Θα έμενες στην Ελλάδα αν είχες αυτήν τη δυνατότητα;
Περπατήσαμε στην πόλη και μου αρέσει πολύ η Θεσσαλονίκη. Όταν μετακόμισα από την Φιλανδία είχα στο μυαλό μου δυο επιλογές, Η μία ήταν η Πορτογαλία και η άλλη η Ελλάδα. Τελικά επέλεξα την πρώτη.
Αυτό είναι κακό για εμάς.
Θα έλεγα ότι είστε τυχεροί που δεν ήρθα…
Παρότι μετά την πτώση του Τοίχους του Βερολίνου υπήρχε μια διάχυτη αισιοδοξία για το μέλλον της Ευρώπης –την οποία βέβαια εσύ τότε δεν συμμεριζόσουν- βρισκόμαστε σήμερα σε μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της Ηπείρου.
Τώρα είμαστε χωμένοι στα σκατά. Τίποτα, δεν πήγε λάθος με τον κόσμο. Απλώς υπήρχαν κάποιοι κλέφτες στη μέση. Θα πω αυτό που λένε όλοι πια, ότι το κεφάλαιο σε κάποια φάση ξέφυγε από κάθε έλεγχο. Και κάποιοι το εκμεταλλεύτηκαν και έκλεψαν όσο περισσότερο μπορούσαν. Την ίδια στιγμή το μόνο που ήθελε ο κόσμος είναι να κάνει την δουλειά του και να πληρώνεται γι’αυτήν. Τίποτα περισσότερο.
Δεν είναι πρόβλημα ότι ο περισσότερος κόσμος παραμένει τόσα χρόνια απλός θεατής των εξελίξεων.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν κάναμε μια επανάσταση όταν έπρεπε. Και θα πρέπει να κάνουμε μια επανάσταση αύριο, μεθαύριο, κάθε μέρα. Δεν γνωρίζουμε ποιος βρίσκεται πίσω από αυτό το σύστημα που μας κυβερνά. Μπορεί να είναι ένας υπολογιστής. Αλλά ο υπολογιστής δεν έχει συναισθήματα. Ούτε τα λεφτά έχουν συναισθήματα.
Η Ήπειρος που γέννησε τη δημοκρατία και γνώρισε τον ουμανισμό μέσα από την γαλλική επανάσταση έχει παραδοθεί πλήρως στις βουλές του νεοφιλελευθερισμού. Δεν το βρίσκεις κάπως οξύμωρο αυτό;
Είναι πολύ περίεργο. Πάντα πίστευα και έλεγα: «Αυτό δεν θα τελειώσει καλά». Από τα 17 μου το λέω αυτό. Γιατί στα υψηλά πατώματα των μεγάλων εταιριών, όπου κανονικά θα έπρεπε να φωλιάζει η βαρεμάρα δεν κατοικεί ανθρώπινη ψυχή. Δεν είναι κανένας εκεί, παρά μόνο ένας υπολογιστής. Πάνω από τον υπολογιστή βέβαια υπάρχει άλλος ένας όροφος όπου βρίσκεται το Κεφάλαιο. Αυτό δεν έχει συναισθήματα, δεν δείχνει οίκτο, χέστηκε για τον άνθρωπο. Και εγώ χέστηκα γι’ αυτό. Γιατί δεν μπορείς να πυροβολήσεις έναν εχθρό που δεν υπάρχει, έναν εχθρό που αποτελείτε μόνο από νούμερα.
Αυτός είναι ο λόγος που κινηματογραφείς ανθρώπους του περιθωρίου, κόσμο που έχει συναισθήματα και καρδιά;
Αυτοί είναι οι άνθρωποι που βλέπω μπροστά μου.
Υπάρχει χώρος για τους μποέμ στη σύγχρονη πραγματικότητα;
Ουδέποτε υπήρξε χώρος για τους μποέμ. Πρέπει να βρίσκονται εκτός συστήματος αλλιώς δεν είναι μποέμ.
Θεωρείς τον εαυτό σου μποέμ;
Όχι… Είμαι επιχειρηματίας.
Και τότε τι πουλάς; Όνειρα;
Πουλάω την αγάπη μου…
Οι άνθρωποι που κινηματογραφείς βρίσκονται στην σκιά της κοινωνίας. Δεν έχει καμία διάθεση να χαρτογραφήσεις στην οθόνη το νέο προλεταριάτο που δουλεύει με κουστούμια στα γραφεία των πολυεθνικών; Δεν σου αρέσουν αυτοί;
Και φυσικά μου αρέσουν. Όλοι μου αρέσουν. Έχω εμμονή με το να αγαπάω όλους τους ανθρώπους. Αλλά δεν θέλω να κάνω ταινίες από αυτούς, θέλω να κάνω ταινίες για αυτούς. Βέβαια, η πραγματικότητα είναι ότι κάνω ταινίες για οποιονδήποτε πληρώνει εισιτήριο.
Θεωρώ ότι στην τελευταία σου ταινία «Το Λιμάνι της Χάβρης» ήσουν περισσότερο αισιόδοξος από ότι στις πρώτες ταινίες σου. Ισχύει αυτό;
To «Λιμάνι της Χάβρης» έχει ακριβώς το ίδιο τέλος με το «Σκιές στο Παράδεισο» που γύρισα στο 1985. Είμαι τόσο αισιόδοξος όσο ήμουν και τότε.
Ποιος είναι δηλαδή ο βαθμός αισιοδοξίας του για το σήμερα; Πιστεύεις ότι μπορούμε να βρούμε διέξοδο από αυτό το χάος που ζούμε;
Τώρα που εκλέχτηκε ο Ομπάμα είμαι αισιόδοξος. Πιστεύω ότι οι Η.Π.Α. δεν θα επιτεθούν στο Ιράν την επόμενη εβδομάδα, αλλά σε τρία χρόνια. Άρα είμαι πολύ αισιόδοξος.
Παρότι αγαπάς την Ευρώπη…
Ποιος σου είπε ότι αγαπάω την Ευρώπη; Μισώ την Ευρώπη γιατί πρόδωσε τα όνειρά μου, τα οποία μετατράπηκαν σε ψευδαισθήσεις. Η Ευρώπη είναι σκατά.
Μένεις εδώ όμως…
Δεν μου αρέσει να πετάω. Είμαι κότα και οι κότες δεν πετάνε.
Σου αρέσει πάντως και η αμερικανική κουλτούρα, όπως το rock’n’roll.
Μου αρέσει η Νότιος Αμερική.
Δεν σου αρέσουν δηλαδή οι Η.Π.Α.;
Δεν μπορείς να με ρωτάς αν μου αρέσει μια χώρα η όχι. Εσύ μιλάς για έθνη και χώρες και εγώ σου μιλάω για ανθρώπους. Μου αρέσει η κουλτούρα και ο κόσμος των Η.Π.Α. και την ίδια στιγμή μισώ το F.B.I. και τα Fast Food.
Σε τι θα αναφέρεται η καινούργια σου ταινία;
Δεν υπάρχει καινούργια ταινία γιατί ακόμη δεν έχει γυριστεί.
πηγή:athinorama.gr